Clever°Franke is een interactief ontwerpbureau uit Utrecht. Vanuit een oud pakhuis aan de Weerdsingel (ten tijde van het interview; inmiddels zijn ze verhuisd! - red.) werken ruim tien collega’s samen aan informatie- en datavisualisatie – want dat is het specialisme van het bureau. Interactieontwerper Wouter van Dijk en ontwikkelaar Wilco Tomassen vertellen over hun proces en hun samenwerking.

Naar een nieuw proces

Wanneer een klant Clever°Franke vraagt een visualisatie te maken, volgt eerst een fase van overleg en vragen. Wat wil de klant precies? Welk probleem probeert hij op te lossen? En wat kunnen we maken om daarbij te helpen? Wilco: ‘Vroeger maakten we al vrij snel een plan voor een ontwerp; dat werd besproken met de klant en ging daarna naar de ontwikkelaars. Soms moesten we het toch tussendoor aanpassen. Het kwam wel eens voor dat pas in een late fase bleek dat iets heel lastig te bouwen was – of statistisch niet verantwoord.’

Om de kwaliteit en efficiëntie te vergroten werkten Wouter en Wilco de afgelopen tijd samen aan een nieuw, eigen werkproces voor Clever°Franke. Hierin is juist die eerste overleg- en vraagfase belangrijker. Wilco: ‘We kijken samen naar wat precies in de te gebruiken data zit, wat we ermee kunnen, wat we ermee mogen, wat de klant wil. Dat wordt heel intensief uitgedacht met de klant. En dat betekent dus: veel vragen stellen. De rode draad blijft: het eindproduct moet er niet alleen vet uitzien, maar ook nieuwe kennis opleveren.’

Rol papier

Vervolgens maakt Clever°Franke een concept op een grote rol papier. En groot is ook echt gróót; anderhalve meter hoog, een meter of vijf, zes lang. Wouter: ‘Op die rol staan de uitgangspunten en doelen van een project, de vragen die wij stellen – en daarna de eerste, handgetekende schetsen van visualisaties.’ Dat geeft overzicht. ‘Met die rol onder de arm ga je naar de klant, die dan bepaalt: dit vind ik wel leuk, dit niet.’ Pas na al dat voorbereidende (denk)werk komen de wireframes – en daarna het visuele ontwerp.

Van puur werken volgens Agile of Scrum is nog geen sprake bij Clever°Franke. Wouter: ‘We zouden het zelf graag willen en ook de klanten zien de voordelen – maar ze kiezen nog wel wat ze wel en niet willen. Onze klanten willen bijvoorbeeld wel invloed op het proces, maar niet op vaste tijden. Bovendien werken wij project voor project, en doen we geen langlopende projecten.’ Wel betrekken collega’s elkaar nu achter de schermen bij het proces. Wouter: ‘Alle ontwerpers hier weten wel iets van programmeren en andersom. Je weet ongeveer van elkaar wat wel en wat niet werkt – zowel technisch als rond het uiteindelijke ontwerp.’

Veel van elkaars werk weten zorgt voor snelle feedback. Ook houd je meer rekening met elkaar bij het werken aan je product. Bovendien houdt iedereen steeds de kosten ergens in het achterhoofd. Wilco: ‘Uiteindelijk is er altijd wel een centrale sessie waarin we samen kijken wat we gaan maken en hoeveel tijd aan elk stuk hangt. Past het nog in de planning? Mooi, dan gaan we aan het werk. Past het niet? Dan vragen we de klant een lijstje met prioriteiten en gaan we wegstrepen – of kijken we of er meer ruimte is in het budget.’

Bijblijven

Kennis bijhouden doen de twee, net als collega’s, vooral via internet – de één wat gestructureerder dan de ander. Wilco gebruikt Feedly voor zijn blogs. ‘Een blog die ik heel erg volg is Hacker News. Eigenlijk een rare naam, want de site bestrijkt een heel breed spectrum: big data vraagstukken, gebruikerservaringen, processen binnen startups…’ Wouter is minder goed in het dagelijks bijhouden van blogs en sites. ‘Ik krijg vaak via mensen dingen toegemaild, of via Linkedin of Facebook. Ook gebruiken we onderling een mailinglist om elkaar vette dingen te sturen, van goede code en interfaces tot kunst en typografie.’

Daarnaast is er altijd ruimte voor (zelf)studie. Zo volgde Wilco onlangs een basiscursus statistiek. ‘Ik merkte dat ik wel eens ethische vragen had bij te gebruiken data. De klant vraagt ons om die op een bepaalde manier te verwerken, maar is dat wel verantwoord? Door die opleiding kan ik beter meedenken met de klant.’

Zelf werken aan het verbreden van kennis past dan ook goed bij Clever°Franke, vindt Wouter. ‘Zeker wanneer techniek het materiaal is waarmee je bouwt. Kijk naar bekende ontwerpstudio’s als Eames; die konden al die producten ontwerpen omdat ze zich in de techniek verdiepten. Hier is dat geen bent plywood, maar data en code.’

(Dit interview is gehouden in juni 2013.)